Yabancı Basın Çalışanlarının ve Film Yapımcılarının Çalışma Esasları

Türkiye Cumhuriyeti mevzuatı, uluslararası basın mensuplarının ve film prodüksiyon ekiplerinin Türkiye’deki faaliyetlerini belirli esaslara bağlamıştır. 2025 yılına yönelik güncel düzenlemeler ve pratik bilgiler ışığında, bu makale, yabancı medya profesyonellerinin ve sinema sektöründe faaliyet gösteren gerçek veya tüzel kişilerin Türkiye’deki yasal yükümlülüklerini ve izin süreçlerini kurumsal bir perspektifle detaylandırmayı amaçlamaktadır.

Türkiye’de Yabancı Basın Mensuplarının Faaliyet Alanları ve Pozisyonları

Türkiye, bölgesel ve küresel gelişmelerin odağında yer alması sebebiyle, uluslararası basın kuruluşları için önemli bir merkez niteliğindedir. Yabancı basın mensupları, Türkiye’de aşağıdaki pozisyon ve görev alanlarında faaliyet gösterebilirler:

• Muhabir ve Gazeteciler: Uluslararası haber ajansları, gazete, dergi ve dijital medya platformları adına haber toplama, analiz yapma ve röportaj gerçekleştirme faaliyetleri.
• Kameraman ve Foto Muhabirleri: Haber, belgesel ve görsel içerik üretimi kapsamında çekim ve kayıt faaliyetleri.
• Editörler ve İçerik Yöneticileri: Türkiye odaklı yayınların ve görsel materyallerin redaksiyonu, düzenlenmesi ve yayına hazırlanması.
• Sabit Temsilcilik ve Büro Yöneticileri: Uluslararası medya kuruluşlarının Türkiye’deki kalıcı bürolarının idaresi ve operasyonel süreçlerinin yönetimi.

Yabancı Basın Çalışanları İçin Özel İzin Prosedürleri

Yabancı basın mensuplarının Türkiye’deki yasal statüsü, genel çalışma izni rejiminden farklılaşan özel bir akreditasyon ve izin sistemi ile düzenlenmektedir.

• Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı Tarafından Verilen Basın Kartı: Türkiye’de gazetecilik faaliyetinde bulunacak yabancı medya mensuplarının öncelikle Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı‘ndan “Yabancı Basın Kartı” veya “Süreli Basın Kartı” temin etmeleri zorunludur. Bu kart, kişinin gazetecilik mesleğini icra etme yetkisini belgelemekte ve resmi makamlar nezdinde tanıtımını sağlamaktadır. Başvurular, Başkanlığın resmi elektronik platformu üzerinden ilgili mevzuata uygun olarak gerçekleştirilir.
• Çalışma İzni Niteliğindeki İkamet İzni Uygulaması: Yabancı basın mensupları için, klasik çalışma izni yerine, İletişim Başkanlığı tarafından verilen Basın Kartı’na istinaden düzenlenen özel ikamet izinleri (oturma izinleri) çalışma izni mahiyetindedir. Bu ikamet izinleri, İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Başkanlığı tarafından tanzim edilmekte olup, genellikle basın kartının geçerlilik süresiyle uyumludur.
• Kısa Süreli Görevler İçin Geçici Akreditasyonlar: Belirli bir etkinlik (kongre, fuar, spor organizasyonu vb.) veya kısa süreli bir haber takibi amacıyla Türkiye’ye gelecek yabancı basın mensupları için İletişim Başkanlığı tarafından, görev süresiyle sınırlı geçici akreditasyon veya izinler düzenlenebilmektedir. Bu tür izinler, genellikle daha hızlı bir başvuru ve değerlendirme sürecine tabiidir.

Yabancı Film Yapım Ekiplerinin Türkiye’deki Faaliyetleri İçin Gerekli İzinler

Türkiye, tarihi ve doğal güzellikleriyle uluslararası film prodüksiyonları için önemli bir destinasyon haline gelmiştir. Yabancı film yapım ekiplerinin Türkiye’de ticari veya sanatsal amaçlı çekim yapabilmeleri için aşağıdaki izinleri almaları gerekmektedir:

• Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan Çekim İzni: Ticari amaçlı film, dizi, reklam veya belgesel çekimi yapacak yabancı yapım ekiplerinin, Kültür ve Turizm Bakanlığı Sinema Genel Müdürlüğü‘nden “Çekim İzni” almaları zorunludur. Bu izin, projenin içeriği, çekim planı, bütçesi ve süresi gibi detayları içeren kapsamlı bir başvuru dosyası ile temin edilir.
• Operasyonel İzinler ve Bildirimler:
  • Ekipman İthalatı ve Girişi: Film çekimlerinde kullanılacak teknik ekipmanların Türkiye’ye geçici veya kalıcı olarak girişi için gümrük mevzuatına uygun işlemlerin yapılması (örn. ATA Karnesi) ve ilgili izinlerin alınması gerekmektedir.
  • Drone Kullanımı: Türkiye hava sahasında drone ile çekim yapmak isteyen ekiplerin, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM)‘nden özel izin alması mecburidir. Yasaklı bölgelerde drone kullanımı kesinlikle yasaktır ve yasal müeyyideleri bulunmaktadır.
  • Lokasyon İzinleri: Kamu alanları, tarihi ve kültürel sit alanları veya özel mülklerde yapılacak çekimler için ilgili yerel yönetimlerden (valilikler, belediyeler) veya mülk sahiplerinden ek izinler ve bildirimlerin yapılması gerekmektedir.
• Çalışma İzni Muafiyeti Kapsamındaki Durumlar:
  • Belirli kriterleri karşılayan kısa süreli (genellikle 30 günü aşmayan) çekimler için, yabancı ekip üyeleri, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın “çalışma izni muafiyeti” kapsamında değerlendirilebilir.
  • Türk yapım şirketleriyle yapılan ortak prodüksiyon anlaşmaları çerçevesinde Türkiye’ye gelen yabancı ekip üyeleri için bazı durumlarda özel kolaylıklar veya muafiyetler uygulanabilmektedir. Bu durumlar, uluslararası anlaşmalar ve ilgili mevzuatla belirlenir.

Başvuru Prosedürleri ve Gerekli Dokümantasyon

Her iki kategori için de başvuru süreçleri, ilgili resmi kurumların elektronik platformları üzerinden veya doğrudan müracaatla, belirlenen doküman setlerinin eksiksiz teslimi ile ilerlemektedir:

• Basın Mensupları İçin Temel Belgeler: Pasaport fotokopisi, biyometrik fotoğraf, çalıştığı kurumdan alınan resmi görevlendirme yazısı, özgeçmiş, varsa geçmiş çalışmalara dair portföy.
• Film Yapım Ekipleri İçin Temel Belgeler: Proje özeti ve senaryo (Türkçe çevirileri ile), detaylı çekim takvimi ve lokasyon planları, kullanılacak teknik ekipman listesi, yabancı ekip üyelerinin pasaport bilgileri ve görev tanımları, yapım şirketine ait resmi evraklar, varsa yerel ortak yapımcı bilgileri, drone kullanımı için SHGM izin belgesi veya başvuru detayları.

Tüm belgelerin güncel, tam ve ilgili makamlarca onaylı (apostil veya konsolosluk onayı) olması, başvuru süreçlerinin hızlı ve sorunsuz tamamlanması açısından elzemdir.

2024-2025 Dönemi Yabancı Medya ve Yapım Ekibi Başvuru İstatistikleri

Türkiye’nin uluslararası arenadaki görünürlüğünün artışı, yabancı medya ve film sektörlerinin ilgisini de artırmaktadır. 2024 yılına ait resmi veriler, İletişim Başkanlığı’na yapılan yabancı basın kartı başvurularında önceki yıla nazaran %15’lik bir artış olduğunu göstermektedir. Özellikle Avrupa, Ortadoğu ve Asya kökenli basın mensuplarının Türkiye’deki faaliyetlerini genişletme eğilimi dikkat çekicidir.

Film yapımcılığı alanında ise, Kültür ve Turizm Bakanlığı verilerine göre 2024 yılında 70’in üzerinde uluslararası film ve dizi prodüksiyonu Türkiye’de çekim izni almıştır. Bu sayıya reklam filmleri ve belgeseller dahil edilmemiştir. 2025 yılında yürürlüğe girecek teşvik mekanizmaları ve uluslararası ortak yapım anlaşmalarının güçlendirilmesiyle bu rakamın %20’nin üzerinde bir artış göstermesi öngörülmektedir. İstanbul, Kapadokya, Antalya ve güney sahilleri, tercih edilen başlıca çekim lokasyonları arasında yer almaktadır.

ATA Kurumsal Olarak Medya Çalışanlarına ve Film Ekiplerine Sunulan Danışmanlık ve İzin Yönetimi Hizmetleri

Türkiye’de yabancı bir basın mensubu olarak görev yapmak veya uluslararası bir film projesini gerçekleştirmek, Türkiye Cumhuriyeti mevzuatına tam uyum gerektiren, detaylı ve zaman alıcı süreçleri içerebilir. ATA Kurumsal olarak, bu alanda faaliyet gösteren gerçek ve tüzel kişilere profesyonel danışmanlık ve izin yönetimi hizmetleri sunmaktayız.

• Hukuki Danışmanlık ve Strateji Belirleme: İletişim Başkanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Göç İdaresi ve diğer ilgili kurumlarla olan süreçlerde mevzuata uygun hukuki rehberlik sağlanması.
• İzin Başvurularının Yönetimi: Basın Kartı, çekim izinleri, ikamet izni ve gümrük işlemleri gibi tüm resmi başvuru süreçlerinin titizlikle hazırlanması ve takibi.
• Dokümantasyon ve Tercüme Hizmetleri: Gerekli tüm evrakların eksiksiz ve yasal gerekliliklere uygun olarak hazırlanması, noter onayları ve yeminli tercüme hizmetlerinin koordinasyonu.
• Yerel Koordinasyon ve Lojistik Destek: Türkiye’deki yerel paydaşlarla (prodüksiyon şirketleri, yerel yönetimler, özel mülk sahipleri vb.) profesyonel koordinasyonun sağlanması ve operasyonel süreçlerde lojistik destek sunulması.
• Zaman ve Maliyet Optimizasyonu: Uzman ekibimizle, izin süreçlerinin en hızlı ve hatasız şekilde tamamlanması yoluyla müvekkillerimizin zaman ve maliyet verimliliği sağlaması.

ATA Kurumsal olarak, Türkiye’deki basın ve film projelerinizin yasal zeminde, sorunsuz ve etkin bir şekilde ilerlemesini sağlamak için kapsamlı çözümler sunmaktayız. Uzmanlığımız ve deneyimimizle, tüm bürokratik süreçleri sizin adınıza yöneterek, esas faaliyetlerinize odaklanmanıza olanak tanımaktayız.

Detaylı bilgi almak ve projeleriniz için kişiselleştirilmiş danışmanlık hizmetlerimizden faydalanmak üzere bizimle iletişime geçmenizi rica ederiz.