Yabancı Kabin Memurlarının Çalışma İzinleri

Havacılık Sektöründe Çalışacak Yabancıların Çalışma İzni Alma Şartları (2025)

Türkiye havacılık sektörü, dinamik yapısı ve sürekli büyümesiyle nitelikli yabancı işgücüne ihtiyaç duymaktadır. Bu sektörde yabancı personel istihdamı, genel çalışma izni süreçlerinin yanı sıra, sektöre özgü katı düzenlemelere tabidir. Bu metin, 2025 yılı güncel mevzuatı çerçevesinde, havacılık sektöründe faaliyet gösteren şirketleri ve bu alanda çalışmak isteyen yabancıları çalışma izni süreçleri hakkında bilgilendirmeyi amaçlamaktadır.

Türkiye’de Havacılık Sektöründe Çalışabilecek Yabancı Meslek Grupları

Havacılık sektörü, geniş bir meslek yelpazesinde yabancı personel istihdamına olanak tanır. Başlıca meslek grupları şunlardır:

• Pilotlar: Sivil havacılıkta görevli tüm pilotlar (havayolu, kargo, genel havacılık).
• Kabin Memurları: Havayolu şirketlerinde kabin hizmetleri ve güvenliğinden sorumlu personel.
• Uçuş Eğitmenleri: Havacılık eğitim kurumlarında görevli pilot ve kabin ekibi eğitmenleri.
• Uçak Teknisyenleri ve Bakım Uzmanları: Uçak bakım, onarım ve modifikasyon konularında yetkili personel.
• Hava Trafik Kontrolörleri: Hava sahası yönetiminde görevli uluslararası lisanslı kontrolörler.
• Havacılık Mühendisleri: Uçak tasarımı, üretimi ve AR-GE faaliyetlerinde görevli mühendisler.
• Diğer Uzmanlık Alanları: Havacılık güvenliği, operasyon yönetimi, yer hizmetleri ve havacılık bilgi teknolojileri alanlarında uzman personel.

Havacılık Alanında Yabancı Personel İstihdamının Özel Şartları

Havacılık sektöründeki uluslararası standartlar nedeniyle, yabancı personel istihdamında ek koşullar aranmaktadır:

• SHGM Onayı ve Lisans Denklik Süreçleri: Pilot, kabin memuru, teknisyen ve hava trafik kontrolörü gibi lisans gerektiren mesleklerde yabancıların kendi ülkelerindeki lisanslarının Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) tarafından tanınması ve denkliklerinin alınması zorunludur. Bu işlem, çalışma izni başvurusundan önce veya eş zamanlı yürütülür.
• Uluslararası Standartlara Uygunluk: Yabancı personelin tüm lisans ve sertifikaları, Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı (ICAO) ve Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı (EASA) gibi uluslararası otoritelerin belirlediği standartlara uygun olmalıdır.
• Güvenlik Soruşturması ve Sağlık Sertifikaları: Yabancının Türkiye’de güvenlik soruşturmasından olumlu geçmesi ve havacılık faaliyetleri için gerekli uluslararası sağlık sertifikalarına sahip olması şarttır.
• Dil Yeterliliği: Özellikle pilotlar ve hava trafik kontrolörleri için ICAO İngilizce yeterlilik seviyesi gibi uluslararası dil yeterlilikleri aranmaktadır.

Çalışma İzni Başvuru Süreci

Havacılık sektöründe yabancı personel istihdam edecek işverenler, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB) e-izin sistemi üzerinden başvuru yaparlar.

• Başvuru Şekli: Başvuru, işveren tarafından elektronik ortamda başlatılır.
• Gerekli Belgeler: Genel çalışma izni belgelerine ek olarak, sektöre özgü belgeler sunulmalıdır:
  • Yabancının geçerli pasaport fotokopisi.
  • SHGM tarafından onaylanmış mesleki lisans ve denklik belgeleri.
  • İşveren ile yabancı arasında imzalanmış iş sözleşmesi.
  • Varsa SHGM’den alınmış ön onay veya uygunluk yazısı.
  • Güvenlik soruşturması ve havacılık sağlık raporları.
  • Yabancının diploma ve sertifikaları.
  • İşverenin kurumsal evrakları.
  • Yabancının biyometrik fotoğrafı.

2024 ve 2025 Yıllarına Ait Sektörel İstihdam İstatistikleri

Türkiye’nin havacılık sektörü, uluslararası uçuş ağının genişlemesi, yeni uçak alımları ve bakım kapasitelerinin artmasıyla sürekli bir büyüme içindedir. 2024 yılı itibarıyla SHGM ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı verileri, pilot, teknisyen ve kabin memuru gibi kilit meslek gruplarında yabancı personel istihdamının belirgin şekilde arttığını göstermektedir. Bu trendin 2025 yılında da devam etmesi ve sektördeki yabancı uzman ihtiyacının sürmesi beklenmektedir.

ATA Kurumsal Olarak Sunduğumuz Özel Danışmanlık Hizmetleri

Havacılık sektöründe yabancı personel istihdamı, genel çalışma izni süreçlerinin yanı sıra, sektöre özgü detaylı mevzuat bilgisi gerektirir. ATA Kurumsal olarak, bu alanda faaliyet gösteren şirketlere ve çalışmak isteyen yabancı uzmanlara kapsamlı danışmanlık hizmetleri sunmaktayız:

• SHGM Lisans Denklik ve Onay Süreçleri Danışmanlığı: Yabancı personel lisanslarının SHGM denklik ve uygunluk süreçlerinin takibi ve yönetimi.
• Özel Belge Hazırlığı ve Kontrolü: Havacılık sektörüne özgü tüm yeterlilik belgeleri ve onay yazılarının eksiksiz hazırlanması.
• Çalışma İzni Başvuru Yönetimi: e-izin sistemi üzerinden başvuruların hazırlanması, tüm belgelerin yüklenmesi ve ilgili kurumlarla (ÇSGB, SHGM) yazışmaların yürütülmesi.
• Mevzuat Danışmanlığı ve Risk Yönetimi: Havacılık mevzuatı ve işgücü yasalarına tam uyumun sağlanması, olası risklerin minimize edilmesi.
• Hızlı ve Verimli Süreç Yönetimi: Başvuru ve onay süreçlerinin sektörün dinamik yapısına uygun olarak en kısa sürede tamamlanması.

ATA Kurumsal, havacılık sektöründeki özel ihtiyaçlarınızı anlayarak, yabancı personel istihdam süreçlerinizi yasalara uygun, hızlı ve sorunsuz bir şekilde yönetir.

Havacılık sektöründe yabancı personel istihdam etmek veya bu alanda Türkiye’de kariyer yapmak isteyen bir yabancı uzman mısınız?

Havacılık sektörüne özel çalışma izni süreçlerinde profesyonel rehberlik ve başvuru desteği almak için hemen ATA Kurumsal ile iletişime geçin.

Ticari Hava Taşıma İşletmeleri Yönetmeliği (SHY-6A) kapsamında, yirmi ve üzeri yolcu koltuk kapasitesine sahip hava araçları ile tarifeli ve tarifesiz seferlerle yolcu taşımacılığı yapmak üzere ruhsatlandırılmış havayolu işletmeleri yabancı kabin memuru çalıştırabilir.

SHY-6A Yönetmeliğinin “Lisanslı Personel Temini” başlıklı 22nci maddesinin dördüncü fıkrasının; “4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun kapsamına girmeyen durumlarda; sadece yurt dışındaki operasyonlar sırasında Türkiye Cumhuriyeti tescilli uçaklarda görev alacak yabancı personel ile ilgili izinler Genel Müdürlük tarafından ayrıca değerlendirilir.” amir hükmü ve; Yine aynı maddenin beşinci fıkrasının; “Kabin ekibinin tamamının Türk vatandaşı olması esastır. Ancak dış hat seferlerde istihdam edilecek yabancı kabin ekibine ilişkin gereklilikler Genel Müdürlükçe ayrıca düzenlenir” amir hükmü uyarınca; havayolu işletmelerinin geçici bir süreliğine kabin ekibi üyesi olarak yabancı uyruklu kabin memurlarını görevlendirilmelerini teminen Sivil Havacılık Genel Müdürlüğüne yapılacak başvurularda aranacak asgari gereklilikleri aşağıdaki gibidir.

Genel Şartlar

• Havayolu işletmesi tarafından istihdam edilen yabancı uyruklu kabin memuru, sadece ilgili dış hat seferlerinde görevlendirilir.
• Havayolu işletmesi tarafından istihdam edilen yabancı uyruklu kabin memuru sayısı, hiçbir surette işletme bünyesinde görev yapmakta olan T.C. uyruklu kabin memuru sayısına eşit veya bundan fazla olamaz.
• Genel Müdürlüğe yapılacak başvurularda; dış-hat uçuş noktaları ya da “wet-lease” operasyonları kapsamında yurtdışında uçuş yapılacak hatları belgelendirmek suretiyle, hangi hatlarda hangi yabancı dile ihtiyaç bulunduğu açıkça belirtilecektir.
• Havayolu işletmesi tarafından istihdam edilen yabancı uyruklu kabin memuru; istihdam gerekçesi olan lisan bilgisini iyi seviyede konuşabildiğini, uluslarası geçerliliği olan bir belge ile kanıtlamak zorundadır. Kişinin, ilgili dilin kullanıldığı ülke vatandaşı veya söz konusu lisanın resmi dil olarak kabul edildiği bir ülke vatandaşı olması durumunda bu belge aranmaz.
• Bu kapsamda görev yapacak yabancı uyruklu kabin memuru, esas itibariyle görev alacağı dış-hat uçuşları haricinde, uçuş görev ve dinlenme sürelerine ilişkin Talimat (SHT FTL) kapsamında tanımlı azami/asgari süre limitlerine riayet etmek kaydıyla, kapasitenin efektif kullanımı açısından ortak dil gereklilikleri sağlamak kaydıyla diğer dış-hat uçuşlarında da görevlendirilebilir.
• Havayolu işletmesi, bu konu ile ilgili yapacağı herbir başvuruda; görevlendirme talebinde bulunduğu personel haricinde halihazırda istihdam edilmiş olan yabancı uyruklu kabin memurlarına ilişkin; ad, soyad, uyruk, göreve başlama tarihi, çalışma izni süresi, görevlendirildiği hatlar vb. bilgileri içeren yabancı uyruklu kabin memuru listesini Genel Müdürlüğe sunar.
• Havayolu işletmesi, istihdam edeceği herbir yabancı uyruklu kabin memuru için EASA Air OPS Mevzuatının ORO.CC.110 maddesi ile belirlenmiş olan gereklilikleri sağlamakla yükümlüdür.
• Yabancı uyruklu kabin memuru adına Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca düzenlenmiş olan çalışma izin belgesinde belirtilen sürelere uygun olarak başvuruyu değerlendirilir.
• Havayolu işletmesi, bir uçuş operasyonunda görev alacak kabin ekibinin oluşumunda; kabin amiri ile en kıdemli kabin memurunun havayolu işletmesinde görevli ve T.C. uyruklu olmaları kaydıyla

A- Dar gövdeli yolcu uçaklarında en az 2 (iki) T.C. vatandaşı kabin ekibi üyesinin,

B- Geniş gövdeli yolcu uçaklarında ise, en az 3 (üç) T.C. vatandaşı kabin ekibi üyesinin görevlendirilmesini garanti altına alacaktır.

• Geçmişte yaptığı uçuşlarda yabancı uyruklu kabin memuru görevlendiren havayolu işletmeleri, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğüne herhangi bir başvuruda bulunmaksızın hükümler çerçevesinde mevcut operasyonlarını sürdürecektir.

Havayolu işletmelerince, kendi uçuş kodları ile gerçekleştirilen operasyonlar esnasında görev alacak yabancı uyruklu kabin memurlarına ilişkin asgari gereklilikler ve Havayolu işletmelerince kendi uçuş kodları ile gerçekleştirilen operasyonlarda görev alacak yabancı uyruklu kabin memurlarının çalıştırılmasına yönelik olarak, başvuru sırasında aranacak şartlar ve kayıtlar aşağıdaki gibidir.

• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca ilgili kabin memuru adına 4817 Sayılı Kanuna göre düzenlenmiş çalışma izni belgesi,
• Genel Müdürlüğümüzce yetkili kılınmış havacılık tıp merkezleri veya EASA kuruluşuna üye ülke makamlarınca yetkilendirilmiş sağlık kuruluşları tarafından düzenlenmiş geçerli sağlık sertifikası,
• Genel Esaslar başlıklı kısımda belirtilen 4üncü madde hükmü uyarınca; ilgili kabin memurunun mevcut görev ve sorumluluklarına uygun olarak, yolcu ve uçuş ekibi ile ortak bir lisan üzerinden etkin ve doğru bir iletişim kurabilme becerisini gösterir bilgi/belgeler,
• Havayolu işletmesinin mevcut onaylı eğitim programı (CCTM) kapsamında, ilgili personele ilişkin yer ve uçuş eğitimlerin gerçekleştirildiğini ve anılan personelin bu eğitimler sonrasında yapılan kontrolleri başarıyla tamamladığını gösteren; işletmeler tarafından kabin memuru adına EASA Air OPS Mevzuatının “ORO.CC.215(b)(2)” ve “GM1-ORO.CC.215(b)(2)” hükümlerine göre düzenlenmiş olan Kabin Ekibi Hava Aracı Tipi/Serisi Sertifikası (CabinCrew Aircraft Type/Variant Qualification(s)),
• Yurtiçi veya yurtdışında asgari 10 yıllık temel eğitim süresini tamamladığını gösterir lise veya benzeri okul mezunu olduğuna dair diploma.

“Wet-lease” operasyonlarında 4817 Sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun kapsamına girmeyen hallerde, havayolu işletmelerince istihdam edilerek sadece yurtdışı operasyonlar sırasında görevlendirilecek olan yabancı uyruklu kabin memurlarına ilişkin başvuru sırasında aranacak şartlar ve kayıtlar:

• Havayolu işletmesince yürütülen “wet-lease” operasyonu kapsamında, yabancı uyruklu kabin memurunun hangi ülke ve şehirde, ne kadar süre ile istihdam edileceğine dair bilgilendirme metni,
• Genel Müdürlükçe tanzim edilmiş olan resmi “wet-lease” onay yazısı ve ilgili “wet-lease” anlaşma metninin bir kopyası,
• Genel Müdürlüğümüzce yetkili kılınmış havacılık tıp merkezleri veya EASA kuruluşuna üye ülke makamlarınca yetkilendirilmiş sağlık kuruluşları tarafından düzenlenmiş geçerli sağlık sertifikası,
• Genel Esaslar başlıklı kısımda belirtilen 4üncü madde hükmü uyarınca; ilgili kabin memurunun mevcut görev ve sorumluluklarına uygun olarak, yolcu ve uçuş ekibi ile ortak bir lisan üzerinden etkin ve doğru bir iletişim kurabilme becerisini gösterir bilgi/belgeler,
• Havayolu işletmesinin mevcut onaylı eğitim programı (CCTM) kapsamında, ilgili personele ilişkin yer ve uçuş eğitimlerin gerçekleştirildiğini ve anılan personelin bu eğitimler sonrasında yapılan kontrolleri başarıyla tamamladığını gösteren; işletmeler tarafından kabin memuru adına EASA Air OPS Mevzuatının “ORO.CC.215(b)(2)” ve “GM1-ORO.CC.215(b)(2)” hükümlerine göre düzenlenmiş olan Kabin Ekibi Hava Aracı Tipi/Serisi Sertifikası (Cabin Crew Aircraft Type/Variant Qualification(s)),
• Yurtiçi veya yurtdışında asgari 10 yıllık temel eğitim süresini tamamladığını gösterir lise veya benzeri okul mezunu olduğuna dair diploma.

“Wet-lease” operasyonları kapsamında, kiraya verilmiş olan hava aracında görevlendirilmek üzere seçilmiş olan, kiracı işletmeye mensup yabancı uyruklu kabin memurlarına ilişkin başvuru sırasında aranacak şartlar ve kayıtlar:

• Konuya ilişkin detaylı açıklamaları ve ilgili hükümleri ihtiva eden “wet-lease” anlaşma metninin bir kopyası,
• Kiralanacak yabancı uyruklu kabin memurunun; sadece hava aracını kiraya veren işletme operasyonlarında görev alacaklarına dair taahhütname,
• Genel Esaslar başlıklı kısımda belirtilen 4üncü madde hükmü uyarınca; ilgili kabin memurunun mevcut görev ve sorumluluklarına uygun olarak, yolcu ve uçuş ekibi ile ortak bir lisan üzerinden etkin ve doğru bir iletişim kurabilme becerisini gösterir bilgi/belgeler,
• Havayolu işletmesinin mevcut onaylı eğitim programı (CCTM) kapsamında, ilgili personele ilişkin yer ve uçuş eğitimlerin gerçekleştirildiğini ve anılan personelin bu eğitimler sonrasında yapılan kontrolleri başarıyla tamamladığını gösteren; işletmeler tarafından kabin memuru adına EASA Air OPS Mevzuatının “ORO.CC.215(b)(2)” ve “GM1-ORO.CC.215(b)(2)” hükümlerine göre düzenlenmiş olan Kabin Ekibi Hava Aracı Tipi/Serisi Sertifikası (Cabin Crew Aircraft Type/Variant Qualification(s)),
• Yurtiçi veya yurtdışında asgari 10 yıllık temel eğitim süresini tamamladığını gösterir lise veya benzeri okul mezunu olduğuna dair diploma.

Kaynak : http://web.shgm.gov.tr/documents/sivilhavacilik/files/mevzuat/sektorel/genelgeler/UOD_2017-2.pdf