Yabancı Personel İstihdam Edecekler Ne Yapmalı?

Yabancıların çalışma izinlerini düzenleyen yönetmeliğe göre Türkiye’de yabancıların bağımlı ya da bağımsız olarak çalışma hürriyetleri vardır. Türkiye’de çalışmak isteyen yabancıların yasal izin almaları gerekir. Buna ek olarak yabancı uyruklu personel çalıştırmak isteyen iş yerlerinin de yasal izin almaları şarttır.

Bu yazıda yabancı uyruklu eleman çalıştırmak isteyen iş yerlerinin karşılaması gereken kriterlere ve hazırlamaları gereken evraklara bakacağız.

Yabancı Personel Çalıştırmak İsteyen İş Yerlerinin Karşılaması Gereken Kriterler

4817 sayılı kanuna göre yabancı uyruklu kişilerin çalışma izni talepleriyle ilgili olarak başvuru sahibinin iş yerinin ve yabancı uyruklu kişinin aşağıda belirtilen kriterleri karşılaması zorunludur:

• Yabancı uyruklu personel çalıştırmak isteyen bir iş yerinde en az 5 T.C. vatandaşı da çalışmalıdır. Yani 2 yabancı personel çalıştırmak isteyen bir şirkette en az 10 T.C. vatandaşının da istihdam edilmesi gerekir. İleri teknoloji isteyen işlerde aynı vasıflarda Türk çalışanın bulunmadığı hallerde bu ve bir alttaki madde geçerli değildir.
• İş yerinin ödenmiş sermayesinin en az 100.000 TL veya brüt satışlarının en az 800.000 TL ya da son 1 yıl içindeki ihracat tutarının en az 250.000 ABD doları olması gerekir. Dernek ya da vakıflarda çalışacak yabancılarda bu şart aranmaz. Ayrıca eğitim sektöründe, yabancı devlet havayollarının Türkiye temsilciliklerinde ve ev hizmetlerinde çalışacak yabancılara ilişkin izinlerde bu madde ve bir yabancıya 5 T.C. vatandaşı istihdamı şartı aranmaz.
• İzin isteyen şirket ortağı yabancının, 40.000 TL’den az olmamak üzere sermaye payının en az %20 olması zorunludur.
• İşveren tarafından yabancıya ödeneceği beyan edilen maaşın, yabancının görev ve yetkinliğine uyumlu olması şarttır. Çalıştırılmak istenen yabancılara yönelik maaş şartları şu şekildedir:

1. Üst düzey yöneticiler, pilotlar, ön izin talebinde bulunan mühendisler ve mimarlar için asgari ücretin en az 6.5 katı,
2. Birim veya şube müdürleri ile mühendis ve mimarlar için asgari ücretin en az 4 katı,
3. Öğretmen, psikolog, fizyoterapist, müzisyen ve sahne sanatçıları için asgari ücretin en az 3 katı
4. Ev hizmetlerinde çalıştırılacak yabancılar için en az asgari ücret
5. Satış elemanı, pazarlama, ithalat görevlisi gibi pozisyonlar için asgari ücretin en az 1.5 katı
6. Turizm-Animasyon ve organizasyon firmalarında akrobat ve benzeri görevlerde çalışacak yabancılar ile masör, masöz, SPA terapisti gibi meslekleri olan yabancılar için asgari ücretin en az 2 katı (Bünyesinde izinli masaj salonu olduğunu kanıtlayan, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan belgeli en az 4 yıldızlı otellerde ve turizm işletmelerinde maaş asgari ücretin en az 3 katı olmalıdır)

Yabancı Uyruklu Eleman Çalıştırmak İsteyen İş Yerlerinin Sunması Gereken Belgeler

Bünyesinde yabancı uyruklu eleman çalıştırmak isteyen iş yerleri, aşağıda belirtilen belgeleri hazırlayarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na sunmalıdır.

• Çalışma izni başvuru dilekçesi
• Son yıla ait vergi dairesi ya da yeminli mali müşavir onaylı bilanço ve kar/zarar tablosu
• Kuruluşun en son sermaye ve ortaklık yapısını gösteren Türkiye Ticaret Sicil Gazetesinin aslı veya kuruluşça onaylı örneği
• Yabancı uyruklu öğretmen istihdam edecek özel öğretim kurumları için, Milli Eğitim Bakanlığı’ndan alınmış ”Kurum Açma ve Öğretime Başlama İzni” ve Milli Eğitim Bakanlığı’ndan alınmış ruhsatnamesi ya da bağlı bulunduğu belediyeden alınmış “İş Yeri Açma ve Çalışma Ruhsatı” örneği
• Dernek ve vakıflar ile sağlık hizmeti veren kuruluşlar için ilgili resmi makamlardan alınmış faaliyet durumlarını gösterir belge
• Belgeli turizm kuruluşları için Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınmış işletme ve yatırım belgesinin noter tasdikli örneği
• Kamu kurum ve kuruluşlarınca uluslararası ihale açılmış projeleri yapma hakkı kazanmış kuruluşların (konsorsiyumlar dahil) ilgili kurum ve kuruluştan alacakları işi yüklendiklerini belirten belge
•  Mühendislik, mimarlık, müteahhitlik ve danışmanlık hizmetleri kapsamında yabancı uzman istihdam edecek şirketler için,  aynı meslekte Türk mühendis/mimar/şehir plancısı istihdam edildiğini ispat etmek için ücret bordrosu ve yabancı ile yapılan sözleşme örneği

Çalışma İzni Alması Gerekmeyen Yabancılar ve İş Yerleri

Aşağıdaki belirtilen şartları sağlayan yabancılar ve onları istihdam edecek iş yerlerinin çalışma izni almalarına gerek yoktur.

• Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerle çalışma izninden muaf tutulanlar
• Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmeler gereğince veya konsorsiyumlar tarafından yürütülecek ulusal, uluslararası projelerde veya uluslararası kuruluşlarda çalışacak yabancılar
• Türkiye Futbol Federasyonu’nca ya da Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’nce talepleri uygun bulunan yabancı futbolcular ile diğer sporcu ve antrenörler
• Daimi ikametgahı yurt dışında olan; bilimsel, kültürel ve sanatsal faaliyetler amacıyla bir aydan az süre için geçici olarak Türkiye’ye gelen yabancılar,
• Türkiye’de fuar ve sirklerde gösteri ve benzeri yerlerde en fazla 6 ay görevli olduğunu kanıtlayabilecek yabancılar
• Karşılıklılık esasına göre, öğrenci değişim programları çerçevesinde staj süreleri ile sınırlı kalmak kaydıyla özel veya kamu kurum ve kuruluşlarında staj yapacak yabancı öğrenciler